Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) tarafından 2023 yılında kurulan Gastro İnovasyon Merkezi bünyesinde yöresel ürün ve lezzet yolculuğuna başlayan Key Ma kadın kooperatifi, ‘Çerçi Satış Noktası’nın açılışını yaptı.
EMEK HABER - Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) tarafından 2023 yılında kurulan Gastro İnovasyon Merkezi bünyesinde yöresel ürün ve lezzet yolculuğuna başlayan Key Ma kadın kooperatifi, ‘Çerçi Satış Noktası’nın açılışını yaptı.
Gastro İnovasyon Merkezinde yapılan açılışta konuşan, DTSO Meclis Başkanı Nevin İl, kadınların ekonomik hayatında, iş dünyasında fırsat eşitliğinden yoksun ve önlerinde devamlı bir bariyer olduğunu ifade etti.
Bu toprakların ise şanslı olduğunu dile getiren İl, kadın erkek eşitliği konusunda ciddi bir mücadelenin merkezi durumunda olduğunu belirtti.
İl, şöyle konuştu:
‘’Biz bunu geçmiş deneyimleri fırsat olarak gördük ve bu fırsatı ekonomik dünyada tek başına ayakta duramayan ve vahşi rekabetin koşulları içerisinde ticarette yerine alamayan kadınlara bir zemin yaratma konusunda akıl yürüttük. Açıkçası bir şeyi mütevazi olmadan söylemek isterim.
Yani dünden bugüne odamızın ve yerel yönetimlerle sivil toplumla işbirliği içerisinde sürdürdüğü akıl yürütme ve model üretme konusundaki çalışmalar bizi bu noktaya getirdi.
Bugün bir model çıktı ortaya aslında.
Bu anlamda Key Ma bir modeldir. Key Ma kadınların yan yana durarak ortak üreterek nasıl yürüyebilecekleri konusunda bir modeldir.’’
DTSO Başkanı Mehmet Kaya da yaptığı konuşmada Key Ma’da yapılan üretimlere satın alma yöntemiyle destek verdiklerine işaret ederek, yöresel, coğrafi işaretli ürünlerin dünyada da hakim olan bir sektör. Olduğuna vurgu yaptı.
Kaya, şunları kaydetti:
‘’Doğrusu dünyada aynı paralelde yürüyen işte bugün Türkiye'nin bile e-ticaret hacmi yüzde 12’lerde. Çok kısa bir sürede yüzde 25'lere varan bir e-ticaretten bahsediyoruz.
Yani siz artık İstanbul'da, Avrupa'da, dünyanın herhangi bir yerinde insanlar Çermik biberini sipariş verebilir hale gelecekler. Eğer siz o sistemi ürünü ulaştırabilir altyapıyı hazırladıysanız siz onu dünyanın her yerinde pazarlayabilir bir noktada olursunuz. Asıl olması gereken onun bulunduğu coğrafyada hazır hale getirmesi diye ifade ediyoruz.
Burası Mezopotamya. 12.500 yıllık tarihi 33 medeniyeti…
Yani şu ana kadar ürettiklerimiz bence üreteceklerimizin henüz 1000'de biri bile değil. Yani o kültürlerin gastronomisini en azından bizler 1000'de birini bile ortaya çıkarmış değiliz ki biz, Gastro İnovasyon Merkezi üzerinden bütün ilçelerimizle bu araştırmaları yani coğrafi işaret alabilecek ürünleri araştırmalarını yaptık ve yavaş yavaş bunları da coğrafi işaretini hem Türkiye'de hem Avrupa'da alıyoruz.
Bu tür adımlar bizler için önemli.
Doğrusu tabii ki bunu bir kooperatifle bir kurumla değil tüm kentin paydaşlarıyla birlikte yapmak da temel hedefimiz.’’
Key Ma Kadın Kooperatifi Başkanı Meryem Özdemir Ok ise Key Ma’nın katettiği yola dair bilgiler paylaşarak, bugünün hazırlıklarının aslında 2009 yılından beri yapılmakta olduğunu ifade etti.
Ok, şöyle konuştu:
‘’2022'de Gastro İnovasyon Merkezi'ni açtık. Burada çeşitli eğitim programları gerçekleştirdik. Sahaya gittik. Diyarbakır'da gastronomi turunda yer alan değerler nelerdir? Bu konudaki kültürel mirası inceledik.
Neleri korumamız lazım?
Bunlarla ilgili çalışmalar yaptık. Gerek tescili, coğrafi işaretli ürünler ile ilgili bayağı çalışmalar yapıldı. En son, eğitimler yaptık, bu çalışmalar yaptık. Bu binayı nasıl sürdürebiliriz? Nasıl ayakta kalabilir? Diye kafa yorduk. Biraz ona kafa yormaya başladık ve Key Ma Kadın Kooperatifi buradan doğdu.
Ama kadınların bu emekleri çok görünür değil ve uygun bir şekilde, adil bir şekilde ücretlendirilmiyor. Biz de o yüzden böyle işlek bir noktada, tarihi bir yapıda, Diyarbakır'da olmayan ama ihtiyaç duyulan bir alanda bir kadın kooperatifiyle yola çıkalım diye düşündük. Ve hem kadınların bu emeklerini görünür olabileceği hem de kentin gastronomisine, kültürel miras değerlerine katkı sunabilecek bir adım attık. Ve Mart 2024'te Key Ma Kadın Kooperatifi'ni kurduk. İlkin 7 tane kadın bir araya geldik. 5 tane kadın kooperatifimiz vardı bu yapının içerisinde.
Kadın kooperatifimizin temsilcileri de bugün aramızda.
Onlara da çok teşekkür ediyoruz.
Bizlerle beraber yol aldıkları için. 7 kadından bugün 100 kadına çıktı.
Emeği geçen herkese, DTSO’ya belediyelerimize, sivil toplum örgütlerine çok teşekkür ediyoruz.’’
Açılışa Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eşbaşkanları Serra Bucak ve Doğan Hatun, Sur Belediye Eşbaşkanları Gulan Fatma Önkol ve Adnan Örhan, DTSO Meclis üyeleri, kadın kooperatifleri ve çok sayıda davetli katıldı.
